New York Üniversitesi'nden (NYU) bir ekibin hücre yaşlanmasına ilişkin çalışması, saçların renginden sorumlu melanositlerin yaşlanma sırasında görevlerini yapmayı bıraktıklarını ortaya çıkardı.

Sürekli uzayan ve yenilenen saç telleri, pigment üretilmediği durumda beyazlamaya başlıyor.

Yetersiz beslenme etkili mi?

ABD ve Brezilya'dan bilim insanları, deri ve saç rengini belirleyen kök hücrelerin yoğun stres altında hasar görebildiğini belirledi.

Bununla birlikte, erken beyazlamanın dengesiz ya da yetersiz beslenmeyle de ilişkili olabileceği değerlendiriliyor.

D ve B12 vitaminlerinin eksikliği, bakır, demir, çinko ve düşük folik asit, erken beyazlamayı getiren etkenler arasında olabilir. Özellikle B12 seviyesinin önemli rol oynayabileceği düşünülüyor.

Kobalamin olarak da bilinen B12 bitamini, vücudumuza oksijen taşıyan sağlıklı alyuvarların üretilmesinde önemli rol oynuyor. Saç folikülleri de bunlar arasında. Pigment üretimi için foliküllere oksijen tedariği kritik önemde.

Dr. Mezher, "B12 asıl olarak hayvansal ürünlerden geliyor. Eğer bütünüyle vegan beslenen birisinden bahsediyorsak ve dengeli beslenme için destekleyici ürünler kullanmıyorsa, şüpheleneceğim ilk faktör B12 düzeyi olur" diyor.

Bakır da melanin üretimine destek olan tirozinaz enzimini aktive ederek bu süreçte rol oynar. Kabuklu deniz ürünleri, susam tohumu, koyu yapraklı yeşillikler, sığır eti ve koyun ciğeri, önemli kaynaklar arasında.

Öte yandan uzmanlar, çinko ve C vitaminin olması gerekenden fazla alınması durumunda, bunun bakır emilimini engelleyebileceği uyarısında bulunuyor.

20'li yaşlarında saçı beyazlayan beslenme uzmanı Maria Marlowe, özellikle Covid pandemisi sonrası insanların bağışıklıklarını güçlendirmek için çinko almaya başladığını anlatıyor:

"Eğer doğru bir dozda alınmazsa aynanda bakır yetersizliği de görülebilir. Çinko katkısı almak istiyorsanız bunu bakırla birlikte almanız faydalı olabilir."

Fazla demir ve fazla C vitamini, bakır düzeylerini düşürebiliyor.

Doktorlar, mineral eksikliklerinden kaynaklanan erken beyazlamaya, başka bulguların eşlik edeceğini de söylüyor.

Dr. Mezher, "Söz konusu bakır eksikliğiyse, kilo alımı, saçların cılızlaşması ve ciltte kızarıklıklar da görülebilir. Yorgunluk hissi, bitkinlik ve soğuğa toleransın düşük olması, yine bulgular arasında" diyor.

Marlow, kendi kan testlerinde bakır, demir ve iyot eksikliğinin tespit edildiğini söylüyor.

Minerallerin emilimini engelleyen bir faktör de ağır metaller. Kanda fazla miktarda bulunmaları durumunda, saçta erken beyazlamada rol oynayabiliyorlar.

Marlow'un kanında, kurşun ve kadmiyum olması gereken değerlerden fazla çıkmış.

Sanayileşmenin etkileri arasında, ağır metallere daha çok maruz kalmak da var. Gıdalarda bulunabileceği gibi solunan havadan da ağır metal alınabiliyor.

Örneğin bazı balıklarda cıva oranı daha yüksek. Bu maddeler, fazla miktarlarda tüketildiğinde vücudun işleyişine etki edebiliyor.

Diyetin beyazlayan saçlara etkisi olur mu?

Columbia Üniversitesi'nin bir çalışmasına göre, stresin azalması halinde yeni çıkan saç tellerinin doğal rengine tekrar kavuşması mümkün.

Doktorlar aynı değişimin beslenme yetersizlikleri kaynaklı beyazlamada da geçerli olabileceğini söylüyor.

Dr. Mezher, "Eğer genetik faktörden kaynaklıysa, büyük çoğunluk için bu geri döndürülemez" diyor.

Mineral eksikliklerinin gıdalardan karşılanması öneriliyor, ancak mümkün olmadığı durumlarda gıda takviyeleri de alınabilir.

Ancak takviyelere ve diyet değişikliklerine başvurmadan önce mutlaka kan testi yaptırılması tavsiye ediliyor:

"Eğer B12'nin eksik olduğunu tespit eder ve bunu tamamlarsak, saçtaki pigmentler kesinlikle geri döndürülebilir. Aynısı bakır, D vitamini ve tiroid için de geçerli" diyor.

Saç rengi eski koyuluğuna döndürülemese bile, çoğu durumda beyazlama azaltılabiliyor ya da durdurulabiliyor.

Marlowe da beslenme düzenini değiştirdikten sonra ve ağır metal içerdiği bilinen gıdalardan uzak durmasıyla, saçındaki beyazlamada yavaşlama tespit etmiş.

Ancak bu değişimler bazen aylar sürebiliyor.

Meyve ve sebzelerdeki antioksidanlar da bu noktada yardımcı olabiliyor. Oksidatif stresin azaltılması, DNA hasarını ve saç dökülmesi ve erken beyazlama gibi stres etkilerini azaltabiliyor.

Sigara içmek, psikolojik stres, fazla alkol tüketimi ve kirliliğin fazla olduğu bölgelerde yaşamak, oksidatif stresi artırıyor.

Kaynak: BBC Türkçe