Güngör Uras

Eklenme Tarihi: 15 Ekim 2009 00:00

Kayseri Ticaret Borsası Başkanı Şaban Ünlü et fiyatlarındaki artışın devam edeceğini söylüyor. Şaban Ünlü’ye göre fiyat artışının ana nedeni talebin (et tüketiminin) azalmasına rağmen, et arzının (hayvan üretiminin) giderek gerilemesi.

Şaban Ünlü diyor ki, “Hem büyükbaş hem küçükbaş hayvan üretimi geriledi. Geriliyor. Bizde hayvancılık genelde mera hayvancılığıdır. Şimdilerde büyükbaş besi çiftlikleri kuruldu ama bu çiftliklerdeki üretim, mera hayvancılığındaki gerilemeyi karşılamıyor. Eskiden merada yetişen koyunlar şimdi sanayi yemi yiyor.”

Üretim geriliyor

Şaban Ünlü bizim geleneksel hayvancılığımızın nasıl öldüğünü anlatıyor. Diyor ki, ”(1) Köyden şehre göç artınca, meralar terör nedeniyle kullanılamayınca, küçük yetiştiriciler devreden çıktı. (2) Süt para etmeyince, küçük üretici için hayvancılığın cazibesi kaçtı. (3) İneğin ömrü 15-17 yıldır. Koyunun 10 yıldır. Bu sürede inek de koyun da 10 yavru verir. Hayvan varlığı artar. Şimdilerde değişik nedenlerle köylü ineği ve koyunu da iki yıldan fazla besleyemiyor. Kesip satıyor. O zaman da hayvan varlığı artamıyor. (4) Bir de kuzu katliamı var. Kuzular bir aylık iken kesiliyor. Bir aylık kuzu 10-12 kg et demektir. Altı ay beslense 25 kg et verir. (5) Şu dönemin bir de özelliği var. Kurban Bayramı yaklaştı. Kurban Bayramı’nda canlı hayvana talep artar. Fiyatlar yükselir. Besiciler bu nedenle hayvan satmakta isteksiz.”

İşi bilenlerin anlattığına göre, geçen Kurban Bayramı’nda 250-300 TL’den satılan koyunlar bu bayram 500-700 TL’den satılabilecek.

Üretici mutsuz

Kayseri yöresi hayvan üretiminde ülke genelinde 2 veya 3’üncü sırada yer alıyor. Kayseri piyasasını iyi izleyen Mahmut Sabah diyor ki, “Kayseri yöresinde iki yıl önce 2.300 dolayında olan koyun üreticisi sayısı şimdilerde 1000 azaldı. 1.300’lere düştü. Koyun üretimi gerileyince kasaplarda kilosu 20 TL olan kemiksiz koyun etinin fiyatı 30 TL’ye kadar yükseldi.

Et fiyatları yükselince buna bağlı olarak et ürünleri fiyatı da yükseliyor. Kaliteli Kayseri pastırmasının (takım olarak) 1 kilosunun fabrika çıkış fiyatı 30-35 TL’ye yükseldi. Bu pastırmaları kalitesine göre marketler kilosu 50-70 TL’den satıyor.

Meralar öldü. Küçük üretici hayvan yetiştirmiyor. Hayvan arzı azaldı. Et fiyatları devamlı artıyor. Bu durumda acaba besi çiftliklerinin sayısı neden artmıyor?

Bu sorunun cevabını da Şaban Ünlü veriyor. Diyor ki, “Bugüne kadar kurulan besi çiftliklerine yatırım yapanlar mutlu olsa, yatırımlarını büyütür. Parası olup da ne yapayım diye bakınanlar benzer çiftlikler kurar. Bizde besicilik yem maliyetleri nedeniyle yatırımcısını ve işletmecisini mutlu edemiyor. Bu durumda korkulur ki yakında et ithalatı gündeme gelir.”