Pirinçten sonra şimdi de muzda vitamin masalı
ABD'de, Afrika'daki çocuk ölümleriyle mücadele için genleri değiştirilen sözde 'süper muzun' insanlar üzerinde denenmesine yeşil ışık yakıldı.
Avustralya'nın Queensland bölgesindeki Innisfail kasabasında yetişen A vitamini açısından zengin muz türü, Afrika'da A vitamini yoksunluğu nedeniyle çocuklarda ortaya çıkan görme sorunlarının çözülmesi için Uganda'da yetiştirilecek. ABD'de Iowa Üniversitesi'nde A vitaminine dönüşen betakaroten seviyesinin iyice artırılarak gram başına 20 mikrograma çıkarılması planlanan muz türünün 2020'de Uganda'da çiftçiler tarafından yetiştirilmesi amaçlanıyor.
Bill ve Melinda Gates Vakfı'nın girişimleriyle 9 yıl önce başlatılan 10 milyon dolarlık projede beş Ugandalı doktora öğrencisi de görev alıyor. Iowa Üniversitesi'nden Prof. James Dale ile birlikte çalışan Ugandalı bilim insanları muzun Uganda'da püre halinde veya buharda pişirilerek tüketildiğini belirtti. "Süper muzlar", klinik testler için ABD'ye getirildi. 6 hafta sürecek klinik testlere gönüllüler katılacak.
A vitamini sorunu çözme masalıyla daha öncede pirinçlerin genetik yapısı değiştirilmiş, bu sayede hem yerle türler yok edilmiş, hem de birçok verimli tür batılı şirketlerin tescil etmesi neticesinde insanlığın ortak mülkü olmaktan çıkarılmıştı. Yıllar sonra GDO'lu pirincin "a vitamini" eksikliğini gidermediğini itiraf etmek zorunda kalmışlardı.
Bütün gerçek bir kişinin a vitamini eksikliğini gidermek için bir günde 8 kilo pirinç yemesi gerektiği ortaya çıktığında öğrenilmişti.
GDO'LU M U Z L A R
Araştırma: Mantara, bakterilere ve yuvarlak solucanlara karşı direnç
Tarla Çalışmaları: ABD 4, İsrail, Avustralya, Uganda
Onay: Yok
Bakıç Açısı: Genetiği değiştirilmiş muzların ticari kullanımı orta vadede mümkündür.
Yetiştirme
Muz tropikal bir bitkidir. İhracat için öncelikle Musa x paradisiaca olarak işaretlenen türler yetiştirilmektedir. 1960 yıllarına kadar bu durum “Gros Michel” tarafından düzenlenmekteydi, ancak “Panama hastalığı” olarak bilinen mantar hastalığı nedeniyle bu tür terk edilmiştir. Bugünlerde kullanılan en önemli ticari sınıf mantar hastalığının az görüldüğü “Kavendiş Muzları” olarak bilinmektedir.
Muz üretiminin yapıldığı ana ülkeler Hindistan (2007 yılında 21,7 milyon ton muz) ve Hindistan'ı Çin, Filipinler ve Brezilya (her biri 2007 yılında 7 milyon ton muz yetiştirmiştir) takip etmektedir. İspanya'nın güneyi ve Kıbrıs gibi ılıman bölgelerde az olgunlaşmış Kavendiş türleri gelişmektedir.
Kullanım
Bu meyve ham olarak tüketilmektedir veya şunlara işlenmektedir:
- meyve katkı maddesi, meyve yoğurdu, muz sütü, meyve loru, meyve suyu, dondurma, puding ve reçel/marmelat.
Muz yetiştiriciliğinin yan ürünleri:
- Muzların yaprakları kısmet paketleme ve kaplama veya besleme için malç malzemesi olarak kullanılabilir.
Gen Teknolojisi: Araştırma ve Geliştirme Hedefleri
Tarımsal Özellikler
Hastalık Direnci
- Mantar direnci: gen teknolojisi açısından “Black Sigatoka” ve “Fusarium wilt” hastalıkları için direnç muzların içerisinde üretilmektedir. Bu mantarlar en önemli iki muz hastalığıdır. Geleneksel yetiştirme kaynakları ile güçlendirilmiş direnç büyük zorluklarla elde edilebilmektedir.
- Virüs direnci: “Banan Bunchy Top Virus (BBVT)” ve “Banana Bract Mosaik Virus (BBrMV)” için direnç.
- Bakteri direnci: Uganda'da gen teknolojisi ile değiştirilen muzlar Xanthomonas campestris hastalığına karşı direnç gösterebilmektedir. Bakteri bir yaprak solgunluğu oluşturur ve verimlilikte %90 oranına kadar kayba neden olur.
Haşere Direnci
- Yuvarlak solucanlara karşı diren: bu amaçla muzlara cystatin genleri yerleştirilmiştir. Cystatin inhibitleri yuvarlak solucanlarının muzların saplarına işlemesine izin veren maddeleri harekete geçirir. Böylece yumurtlama işlemi engellenmiş olur.
Niteliksel Özellikleri
Sağlık destekleme bileşenleri ile zenginleştirme
Avustralya'da E vitamini, A pro vitamini ve demir açısından içeriği zenginleştirilen genetiği değiştirilmiş muz geliştirilmiştir.
Bitli Geliştirme
Değiştirilmiş etilen üretimi ve olgunlaştırma erteleme
Yenilenebilir Kaynaklar
Farmasötik Maddelerin Üretimi
Moleküler Eczacılık: aşı muzlarının aşı üretiminde kullanılması beklenmektedir. Bu amaçla belirli hastalık proteinlerinin DNA dizileri muz genomlarına yönlendirilmiştir. Bu muzların tüketimiyle bağışıklık sistemi patojen proteinlere antikorlar oluşturmaktadır ve aşılama ile korunma sağlanmaktadır. Hepatit B, sarılık, kolera, çocuk felci, kızamıkçık/kızamık ve ishale karşı araştırmalar tamamlanmıştır. Bu muzların klasik aşılama kampanyalarının zorluklarla yürütüldüğü ülkelere sunulması beklenmektedir.
Genetiği Değiştirilmiş Muzlarla Tarla Çalışmaları
Dünya Çapında
ABD: 4
Periyot: 2004-2010
Özellikler: Mantar direnci, virüs direnci
Ek Ülkeler: İsrail, Avustralya, Uganda
Yorum Yap